Sociaal domein

Inwoners worden laagdrempelig en in hun eigen buurt ondersteund om samen tot oplossingen te komen

Inwoners kunnen bij het Sociaal Wijkteam terecht met ondersteuningsvragen op alle leefgebieden. Het Sociaal Wijkteam is laagdrempelig en toegankelijk voor inwoners. Het Sociaal Wijkteam zet in op normaliseren, eigen regie en zelfstandig leven. Uitgangspunt voor de ondersteuning is: ‘zo licht als mogelijk, zo zwaar als nodig’. Met de inwoner wordt besproken wat nodig is, wat mogelijk is en wat voor hem/haar de beste aanpak is. Daarbij is oog voor zowel doelmatigheid als ook rechtmatigheid.

Vertrekpunt van het ondersteuningsplan is wat de inwoner en zijn sociaal netwerk zelf kan en welke voorliggende voorzieningen van meerwaarde zijn (programma 1. Samenleving). Indien nodig biedt het Sociaal Wijkteam zelf lichte en/of kortdurende ondersteuning. Als dat niet volstaat, wordt een maatwerkvoorziening ingezet voor gespecialiseerde ondersteuning. In het ondersteuningsplan worden resultaten benoemd. Dit biedt inwoner en zorgaanbieder flexibiliteit en ruimte in de wijze waarop ondersteuning wordt ingezet (hoe) om het resultaat (wat) te bereiken.

Het Sociaal Wijkteam staat in contact met onder meer de Participatieraad, welzijnsorganisaties en aanbieders van (maatwerk)voorzieningen.

Het Sociaal Wijkteam is de uitvoeringsorganisatie voor inwoners van Zwolle voor Wet Maatschappelijke Ondersteuning (WMO), JeugdWet, ParticipatieWet (maatschappelijke activering) en psychosociale begeleiding.

Vanuit de kaders van bovengenoemde wetten en de visie zijn de doelstellingen van het Sociaal Wijkteam:
1.   Inwoners doen zoveel mogelijk mee en vinden een passend antwoord voor een ondersteuningsvraag om hun situatie te verbeteren.
2.   Een groot deel van de ondersteuning en zorg is laagdrempelig en zo dichtbij als mogelijk.
3.   We leveren maatwerk door integrale gezinsaanpak (uitvraag, beoordeling, plan en gedeeltelijke uitvoering):

a.   Een integrale ondersteuningsplan voor gezinnen met multiproblematiek
b.   Goede dosering (niet alles tegelijk) waar meerdere vraagstukken spelen. De prioriteiten worden in samenspraak met de inwoner gesteld en vastgelegd in een ondersteuningsplan.
c.   Bestaanszekerheid als prioriteit mee te nemen in ondersteuningsplannen
d.   Te sturen op het beter laten aansluiten van regels en systemen van betrokken organisaties waar die de oplossing in de weg staan.

De visie, doelen en taken van het SWT zullen in het najaar 2022 opnieuw worden vastgesteld door de raad en zullen als belangrijk vertrekpunt dienen voor de doorontwikkeling van de SWT organisatie.

Uitvoering
In 2023 zal het Sociaal Wijkteam verder uitvoering geven aan de beweging; normalisering, preventie en collectivisering. We zetten in op:

• Borging Vindplaats schulden (vroeg signalering ter voorkoming van hoge schulden).
• Versterken samenwerking Sociaal Wijkteam en TIEM vanuit perspectief en mogelijkheden van de inwoner (waarbij duale ondersteuning mogelijk is, met als doel het wegnemen van belemmeringen die (arbeid)participatie in de weg staan)
• Praktijkleren op gebied van Dagbesteding; zijn er hiaten in het aanbod en zien we het effect van de inzet van dagbesteding als we kijken naar de inzet op Thuisondersteuning. Inwoners die meer participeren hebben minder ondersteuning en individuele begeleiding nodig. Participatie als vliegwiel in het meedoen en betrokken zijn in de maatschappij.
• Door het monitoren van Thuisondersteuning en actief contact hebben met de zorgaanbieders vergroot het Sociaal Wijkteam de zelfstandigheid en de participatie van inwoners. Er ontstaan nieuwe mogelijkheden en andere manieren van ondersteuning, waardoor het gat tussen WMO en Beschermd Wonen gedicht wordt. Door middel van innovatieve projecten binnen het speelveld van WMO en Beschermd Wonen leren we samen wat de mogelijkheden binnen de Zwolse samenleving zijn en hoe we goed gebruik kunnen maken van de sterke Sociale Basis. Als we de wijken en buurten in Zwolle meer draagkracht kunnen geven door betere spreiding van Zorgprojecten, zal dit effect hebben op die Sociale Basis en bijvoorbeeld Naoberschap.
• (Voorbereidende) implementatie van nieuwe contractering jeugdhulp en Experiment Relatie- en Scheidingsteam.
• Scheidingsproblematiek vraagt om een integrale aanpak. Binnen de wijkteams komen veel vragen binnen die gerelateerd zijn aan relatieproblemen en echtscheiding. Kinderen kunnen bij aanhoudende conflicten tussen ouders veel klachten ontwikkelen wat leidt tot inzet van jeugdhulp. Met het relatie- en scheidingsteam als onderdeel van de brede aanpak “gezonde relaties beter voor Zwolle”, biedt het Sociaal Wijkteam laagdrempelige, integrale ondersteuning op een centrale plek met kennis en ervaring over relaties en scheiden. Het doel hiervan is het voorkomen van complexe scheidingen en negatieve gevolgen voor kinderen en daarmee inzet van specialistische jeugdhulp. Hiermee wordt geïnvesteerd in het bieden van voorlichting, advies en opvoedondersteuning. We zijn in het najaar 2021 gestart in de wijken Noord en West. In het najaar van 2022 verzamelen we de eerste inzichten en zal er een tussenevaluatie plaatsvinden.
• Proeftuin Samen voor een Stevige Basis: We werken met het programma Samen voor een stevige basis aan verdere versterking van samenwerking met scholen in de sociale basis en daarmee ook aan het voorkomen van een onnodig (zwaar) beroep op gespecialiseerde hulp vanuit het sociaal domein/jeugdhulp. In het eerste half jaar van 2022 zijn we in het kader van dit programma inmiddels ook gestart op SBO scholen De Sluis, Het Speelwerk, De Brug en Het Facet, basisscholen De Vlieger 2, Trio Mundo en De Zuidster, en VO scholen Greijdanus College, Zone College en Van der Capellen Scholengemeenschap. De jeugd en gezinswerkers vanuit het sociaal wijkteam die op deze scholen werken zijn nauw betrokken bij deze ontwikkelingen omdat de ondersteuningsteams op school een belangrijke rol hebben in de uitvoeringen van de verschillenden plannen. Op alle scholen zien we dat de samenwerkingen tussen de school het sociaal wijkteam en andere betrokken partijen sterk verbetert omdat men aan een gezamenlijk doel en oplossing werkt. Dit komt de betrokken jeugdigen en hun gezinnen ten goede. Voorbeelden van oplossingen in dit programma zijn: de thuiswerkarme school, verrijkend naschools aanbod en een soepeler overgang van kinderopvang naar school, collectieve jeugdhulp oplossingen en kinderen en jongeren die sneller in beeld zijn.
• Proeftuin Samenspel in de wijk: in twee wijken West en Zuid zijn we gestart met de Proeftuin met als doel: Hulp en steun dichtbij de jeugdige en zijn gezin (thuis, op school en in de wijk) organiseren zodat de ondersteuning aansluit op de vraag en gericht is op duurzaam oplossen en normaliseren. Hiervoor is een nieuw samenspel nodig tussen alle voorzieningen in de sociale basis, het Sociaal Wijkteam en de jeugdhulpaanbieders. In de proeftuin ontwikkelen we dit nieuwe samenspel en monitoren we wat daarin werkt.   
• Veiligheid, waaronder “Geweld hoort nergens thuis”.
• SWT biedt (intensieve) vrijwillige hulp aan gezinnen en huishoudens die te maken hebben met acute en chronische onveiligheid en richt zich daarbij op alle aspecten die in het dagelijks leven van inwoners belangrijk zijn (brede integrale aanpak). Om ervoor te zorgen dat alle medewerkers in staat zijn te werken volgens de visie en uitgangspunten is het nodig dat zij beschikken over:

1. Een heldere verdeling van taken en rollen op het gebied van casuïstiek waarbij sprake is van huiselijk geweld (een integrale structuur)
2. Voldoende kennis en vaardigheden, passend bij hun rol en taken in de uitvoering
3. Voldoende capaciteit.

• Dagbesteding
  In 2023 zal verder gewerkt worden aan het samenspel van dagbesteding, Sociale Basis en thuisondersteuning. We zijn bezig om een efficiëntie slag te maken, doordat veel inwoners die dagbesteding ontvangen ook al een andere vorm van ondersteuning hebben en daardoor integraal en efficiënter ondersteund kunnen worden. We zien de eerste effecten hiervan in 2022 al en nemen het geleerde mee in 2023 en 2024, met als uitgangspunt de directe leefwereld van de inwoner.
• Thuisondersteuning
  We bouwen de komende jaren samen door aan effectieve en efficiënte thuisondersteuning. Vanwege de veranderingen op gebied van Beschermd Wonen, zullen we in 2023 samen met zorgaanbieders, maar ook andere partners zoals woningbouwcorporaties en welzijnspartijen, moeten werken aan een duurzame en financieel houdbaar zorglandschap. We doen dit nadrukkelijk samen, waar ieder een eigen verantwoordelijkheid kent. Hoewel de financiering en de regie bij de gemeente ligt, ervaren we een gezamenlijke taak en zijn we afhankelijk van elkaar in deze beweging. Die wetenschap zal ook in 2023 grond zijn voor tijdig en inhoudelijk overleg en afstemmen.
  Door het ontwikkelen van meerdere lokale wooninitiatieven waar inwoners samen en met ondersteuning van een zorgaanbieder zelfstandig kunnen worden en blijven, werken we toe naar een breder palet van ondersteuning binnen de WMO. Beschermd Wonen zal zeker voor sommige Zwollenaren nodig blijven (24/7 nabijheid), maar door een goed netwerk te organiseren met en voor inwoners, kunnen we binnen de WMO mensen voldoende ondersteunen om mee te kunnen blijven doen. Dat dit experimenteren vaak mooie resultaten heeft, maar soms ook niet goed blijkt te werken, is vanzelfsprekend en hoort bij de lerende en open houding van de betrokken professionals. Juist door die houding bouwen we aan een houdbaar systeem.
• Toegang beschermd wonen
  Momenteel heeft de regio IJssel-Vecht de toegang  voor beschermd wonen belegd bij de Centrale Toegang (CT) van de GGD IJsselland. Het is de bedoeling voor Zwolle dat het sociaal wijkteam dit gaat overnemen. Als er over ‘de toegang’ gesproken wordt in het kader van beschermd wonen, wordt hier niet automatisch het eerste meldingspunt voor inwoners bedoeld. In de huidige situatie kunnen inwoners als eerste terecht bij het sociaal wijkteam. Binnen dit team wordt gekeken of een passend lokaal aanbod voor Wmo ondersteuning beschikbaar is. Het komende jaar zal in de doorontwikkeling meer aandacht komen voor deze lokale voorzieningen. Zo zal bekeken worden hoe die verder uitgebreid kunnen worden om bescherm wonen te voorkomen. Als blijkt dat de inwoner beschermd wonen nodig heeft, wordt de inwoner doorverwezen naar de centrale toegang (regionaal). Bepaalde doelgroepen kunnen zich rechtstreeks melden bij de centrale toegang, namelijk mensen die op het moment van hun melding al in een vorm van residentiële opvang of in een behandelsetting verblijven, dan wel gedetineerd zijn. De toegang doet onderzoek en indiceert voor beschermd wonen en heeft daarna de taak van procesregisseur.
• Met de aankomende doordecentralisatie van beschermd wonen is afgesproken dat de toegang voor beschermd wonen in Zwolle vanaf 1 januari 2024 gefaseerd overgenomen wordt door het sociaal wijkteam. Met deze doordecentralisatie per 2024 wordt een onderscheid gemaakt tussen de huidige en verwachte nieuwe doelgroep. Onder de huidige doelgroep wordt verstaan de inwoners die tot 1 januari 2024 al een indicatie beschermd wonen hebben, afgegeven door de Centrale Toegang of binnen 12 maanden na het aflopen van de beschikking opnieuw beschermd wonen nodig hebben. Hieronder vallen ook de inwoners die op de wachtlijst voor beschermd wonen staan. Onder de nieuwe doelgroep wordt verstaan de inwoners die na 1 januari 2024 een indicatie beschermd wonen ontvangen. Afgesproken is dat vanaf 1 januari 2024 het sociaal wijkteam alle nieuwe cliënten zal indiceren en dat de centrale toegang de huidige doelgroep nog zal behouden en gefaseerd over zal dragen de komende jaren naar de lokale toegang van het wijkteam.
• Met de opgave van beschermd wonen naar beschermd thuis, komt een grotere verantwoordelijkheid te liggen bij de sociaal wijkteam. In 2023 zullen we samen met de centrale toegang kijken wat nodig is om de toegang voor beschermd wonen per 2024 over te nemen voor de nieuwe cliënten.  Dit vraagt een nieuwe procesinrichting en mandatering voor het sociaal wijkteam Zwolle. Ook zal bekeken worden welke uitvoeringskosten gemoeid zijn met het overnemen van deze taak.
• Aandachtspunt: door deze beweging is meer GGZ-expertise nodig bij de lokale teams. Immers hoe meer mensen met psychische kwetsbaarheid in de gemeente blijven wonen en hoe meer alternatieve ondersteuningsmogelijkheden worden opgezet in de gemeente, hoe meer een beroep gedaan wordt op de lokale teams door deze doelgroep. Hiermee willen we benadrukken dat het werk voor de wijkteams, toeneemt als het gaat om inwoners met GGZ-problematiek. Dit geldt voor de nieuwe doelgroep, maar ook voor de huidige doelgroep in de zin van uitstroom naar zelfstandig wonen. We willen hierbij nogmaals benadrukken dat dit een aandachtspunt is voor de toekomst van de lokale teams. Beschikken over voldoende geschikte, dat wil ook zeggen betaalbare, huisvesting voor deze doelgroep is ook van groot belang.

Contracteren in het Sociaal Domein

• Contractering jeugd
  In 2023 wordt gestart met een nieuwe inkoopmodel jeugd. Voordat het nieuwe inkoopmodel van start gaat, zullen de jeugdwerkers in het SWT getraind worden. Alle lopende toewijzingen zullen omgezet worden naar nieuwe codes. Dit vraagt van zowel de jeugdwerkers als de backoffice extra tijd.

SWT is verder nauw betrokken bij de voorbereiding en beleidsontwikkeling:

• Beleidsvorming ten opzichte van de integratie en ondersteuning van statushouders
• Beleidsvorming en uitvoering Participatie

Het belang van integraal beleid op Zorg en Veiligheid binnen de Gemeente Zwolle wordt erkend. Zowel intern als in contact met onze partners in de stad merken we dat er regie gemist wordt bij woonoverlast en onveiligheid in de wijken. Hiervoor gaan we in 2023 een regiefunctie inrichten, juist op het snijvlak van Zorg en Veiligheid, waar nog mogelijkheden lijken te liggen vanuit Zorg en vrijwillig accepteren van ondersteuning.  Een regiefunctie die domein- en wetoverstijgend is en zij- aan-zij werkt naast het Zorg- en Veiligheidshuis. Hier ligt de regie op onveilige situaties met de nadruk op handhaving en forensische aspecten van de casus.

Maatwerkbudget Sociaal Wijkteam
In 2023 wordt weer gewerkt met een maatwerkbudget. Doel is om ruimte voor de professional te creëren, zodat doorbraken en/ of creatieve oplossingen ingezet kunnen worden als reguliere processen te lang duren en/ of niet passend zijn. Op deze manier kan ondersteuning/ hulpverlening worden versneld en duurdere vormen van ondersteuning worden uitgespaard. Hiermee wordt integrale aanpak en transformatie blijvend bevorderd. Verder zal geïnvesteerd worden in het inzichtelijk maken van de patronen die opvallen bij de inzet van het maatwerkbudget, zodat hier structureel beleid op kan worden gemaakt.

Bestedingsvoorstellen
Als onderdeel van de begroting wordt ter uitvoering van dit doel voorgesteld om in te stemmen met het incidenteel bestedingsvoorstel 11 "Voorbereidingskrediet SWT",  incidenteel bestedingsvoorstel 12 "Formatieuitbreiding SWT n.a.v. AEF onderzoek", incidenteel bestedingsvoorstel 13 "Aanpassing GIDSO Systeem" en structureel bestedingsvoorstel 9 "Formatieuitbreiding SWT n.a.v. AEF onderzoek".

Doel 2.1.1 Ondersteuning in de wijk

Vastgestelde mutaties:

N.v.t.

Voorgestelde mutaties:

Voorbereidingskrediet SWT