Sociaal domein

We versterken de eigen kracht en samenkracht van kinderen, jongeren en ouders / verzorgers zelf én het opvoedklimaat rond gezinnen, in wijken en op scholen in Zwolle

Zwolse jongeren en hun ouders zijn meestal prima in staat op eigen kracht of met hulp van eigen sociale netwerken (samen-kracht) mee te doen in de samenleving en op te groeien tot zelfstandige volwassenen. Tegelijk gaat opgroeien bij bijna alle kinderen en jongeren niet zonder vallen en opstaan. Afhankelijk van de mate van eigen kracht en samen-kracht hebben sommige ouders en jeugdigen daarbij meer ondersteuning nodig dan anderen. We lossen ondersteuningsvragen zoveel mogelijk binnen de sociale basis op. In alle gevallen willen we perspectief bieden, zodat jeugdigen en ouders (weer) in staat zijn om zelfstandig én samen met anderen een goed leven te leiden.

We richten ons daarom in de eerste plaats op het ondersteunen en waar nodig versterken van eigen kracht en samen-kracht van alle kinderen, jongeren en ouders. Zij blijven daarbij zoveel mogelijk zelf het stuur van hun eigen leven in handen houden. We ondersteunen ouders om hun verantwoordelijkheid waar te maken om een stimulerende, gezonde en veilige omgeving voor hun kind(eren) te creëren en hen kansen te bieden om zich te ontwikkelen. Ouders staan daar gelukkig niet alleen voor. Ook familie, buren, vrienden, de school en vrijwilligers bij buitenschoolse activiteiten en professionals die met kinderen en jongeren werken geven vorm aan het opvoedklimaat waarin kinderen en jongeren opgroeien. Het helpt als er om gezinnen heen andere volwassenen zijn die ook een positief voorbeeld voor jeugdigen zijn. Een positief sociaal opgroei-klimaat is daarom een belangrijke opgave. In 2023 werken we samen met ouders, onderwijs en partners in de sociale basis verder aan deze opgave, zodat inwoners bereid en in staat zijn om in de eigen sociale netwerken en in het publieke domein bij te dragen aan het opgroeien en opvoeden van kinderen (‘It Takes a Village to Raise a Child’).
Waar zich toch hobbels voordoen in het opgroeien en opvoeden van kinderen en jongeren is preventieve professionele ondersteuning beschikbaar als dat nodig is. Preventie is erop gericht om problemen zoveel mogelijk te voorkomen, knelpunten zo vroeg mogelijk te signaleren en zo klein mogelijk te houden. Dat kan door ze aan te pakken en op te lossen en/of door er goed mee te leren omgaan. Investeren in gerichte preventie voor de jeugd bevordert de kwaliteit van leven van jeugdigen en hun ouders en kan ook helpen om tijdig intensievere zorg in te zetten voor wie en wanneer dat echt noodzakelijk is.

In de periode 2021-2022 hebben met name jongeren te maken gekregen met meer of ernstiger problemen, met name als gevolg van corona en de sociale beperkingen die de aanpak daarvan met zich meebracht. Hoewel veel kinderen, jongeren en ouders grote veerkracht hebben getoond, staat die met name op het gebied van mentaal welbevinden wel onder druk. Dit belemmert hen ook op andere terreinen, zoals onderwijs. Onderzoeken van de GGD (zie criteria) bevestigen dat weerbaarheid en veerkracht onder druk staan. Dit vergroot ook de risico’s dat jongeren verstrikt raken in criminele activiteiten en netwerken, met name rondom middelengebruik en -handel. Om die reden zetten we het beleid op grond van het sociaal herstelplan na(ast) corona voort. Daarin is extra inzet op mentale weerbaarheid een belangrijk element.
We zetten samen met de Zwolse schoolbesturen de ontwikkeling en uitvoering voort van het programma Samen voor een stevige basis, gericht op samenwerking onderwijs en jeugd(hulp) in het kader van de Strategische onderwijsagenda (2021) en het Nationaal Programma Onderwijs. We onderzoeken met welke gerichte investeringen op basis van het IJslands model we de sociale basis rondom opgroeien en opvoeden verder kunnen versterken om daarmee gezond en veilig opgroeien voor alle kinderen en jongeren te bevorderen. Met deze inzet dragen we bij aan de uitvoering van de Hervormingsagenda sociaal domein en het versterken van de sociale basis. We werken toe naar een samenhangende aanpak voor ondersteuning en zorg voor jeugd in een gebiedsgerichte aanpak, zoals die onder meer vorm krijgt in de proeftuin Samenspel in de wijk en de aanpak jeugd en veiligheid.
In het kader van maatwerk jeugdgezondheidszorg blijven we inzetten op een kansrijke start voor alle kinderen. We breiden de ondersteuning van jonge (aanstaande) moeders in een kwetsbare situatie uit en starten met de landelijk ontwikkelde aanpak Nu Niet Zwanger. De medio 2022 met extra landelijke financiering mogelijk gemaakt uitbreiding van prenataal huisbezoek zetten we vanaf 2023 voort.
We continueren de werkwijze ‘Sterk Ouderschap, scheiden zonder schade’ gericht op het zo veel mogelijk voorkomen van negatieve gevolgen van echtscheiding voor opgroeien en opvoeden van kinderen.

We versterken eigen kracht en samen-kracht van kinderen, jongeren en ouders / verzorgers zelf én het opvoedklimaat rond gezinnen, in wijken en op scholen, zodanig dat:

• In 2025 minimaal evenveel kinderen 0-12 jaar (naar de mening van hun ouders) weerbaar zijn als in 2021.
• In 2024 het opvoedklimaat is verbeterd ten opzichte van 2020.
• In 2025 het percentage jongeren 12-23 dat meestal of altijd weerbaar is minimaal gelijk is aan 2021.

• We continueren de subsidies voor ondersteuning bij opgroeien en opvoeden. Met het oog op de toegenomen kwetsbaarheid voor wat betreft mentale weerbaarheid en veerkracht investeren we extra in onder meer THINK op school en collectieve preventie GGZ. We scherpen in 2023 de (subsidie)afspraken met uitvoerende partners op het gebied van preventie jeugd verder aan. We richten ons daarbij ook op het beter zichtbaar maken van het effect daarvan op gezond en veilig opgroeien, zelfbewustzijn, zelfvertrouwen en participatie en de rol van ouders in de uitvoering van activiteiten.
• De samenwerking in ondersteuningsteams op de scholen voor basis- en voorgezet onderwijs draagt in hoge mate bij aan het behalen van de doelen voor opvoedingsondersteuning. Door blijvende inzet van jeugd- en gezinswerkers ondersteund door GZ-deskundigen in de ondersteuningsteams werken we gerichter en samen aan preventie op school. We versterken de verbinding tussen de inzet van de OT’s en inzet van preventieactiviteiten op school als Marietje Kessels (PO) en THINK op school (VO). Samen met de schoolbesturen in het Primair en Voortgezet Onderwijs werken we aan verdere ontwikkeling en professionalisering van de ondersteuningsteams en de samenwerking tussen passend onderwijs en jeugdhulp.
• We zetten vervolgstappen in het samenspel tussen onderwijs, gemeente en partners op het gebied van jeugd(hulp) op wijk- of stadsdeel niveau. De basis hiervoor is het (herijkte) deel 2 Ontwikkelagenda passend onderwijs en jeugdhulp (2022) waardoor we steeds beter (collectief) maatwerk kunnen bieden bij ondersteuning bij opgroeien en opvoeden. Ouders en jongeren zelf spelen daar zelf steeds meer een actieve rol in.
• In 2023 werken we in het kader van datagericht werken en sturing op integraal jeugdbeleid aan verbetering van de cyclus van monitoring jeugd, inclusief gesprekken met de stad en periodieke vertaling daarvan naar Perspectiefnota en begroting. Naast effecten op opgroeien, zelfbewustzijn, zelfvertrouwen en participatie monitoren we de ontwikkeling van factoren die dit bevorderen of juist belemmeren a la het 'IJslands model'.
• We voorzien vanaf 2023 in de groeiende vraag naar begeleiding van jonge (aanstaande) moeders in een kwetsbare situatie (Voorzorg) om hen en hun kinderen een kansrijke start te bieden.
• In 2023 starten we verder met de aanpak Nu Niet Zwanger, in eerste instantie voor 3 jaar. Met die aanpak bieden we (jong)volwassenen in een kwetsbare situatie ondersteuning om een bewuste keuze te maken over het moment van hun kinderwens, zodat zij niet onbedoeld zwanger raken. Hiermee geven we ook uitvoering aan de motie om te verkennen op welke manier pré-conceptiezorg een plek kan krijgen in het lokaal preventie- en gezondheidsbeleid. We verwachten dat inzet van Nu Niet Zwanger op termijn ook de druk op Voorzorg vermindert.
• De mogelijkheden van prénataal huisbezoek door de jeugdgezondheidszorg zijn per 1 juli 2022 uitgebreid. Hiervoor ontvangen gemeenten extra geld van het Rijk. Dit betekent een uitbreiding van het basispakket van de GGD (zie doel 2.1.1). Per 1 juli 2022 zijn de maatwerkafspraken over inzet van prénataal huisbezoek daarom vervallen (doel 1.3.1).
• We geven ook in 2023 uitvoering aan de werkwijze ‘Sterk Ouderschap, scheiden zonder schade’ om negatieve gevolgen voor kinderen bij echtscheiding te voorkomen. Concreet blijven we collectieve ondersteuning voor kinderen van gescheiden ouders inzetten binnen het primair en voortgezet onderwijs (KIES en !JES), ontwikkelen we het relatie- en scheidingsteam Zwolle verder, dragen we bij aan de beschikbaarheid van Parentshouses in de stad en investeren we binnen Centering Parenting samen met jeugdgezondheidszorg gericht in gezonde relatie en ouderschap.
• Als onderdeel van de Begroting 2023 wordt ter uitvoering van dit doel voorgesteld om in te stemmen met het incidenteel bestedingsvoorstel 10 "Nu niet zwanger".

Doel 1.3.1 Opvoeden

• De uitvoering van Sociaal herstelplan (na)ast corona loopt in 2023 door. Door het Rijk is de bestedingstermijn voor de gelden uit het Nationaal Programma Onderwijs verlengd tot en met schooljaar 2024-2025. Met de schoolbesturen maken we nadere afspraken over inzet van de beschikbare middelen in deze verlengde periode, onder meer voor uitvoering van het programma Samen voor een stevige basis voort. Met de uitvoering van het sociaal herstelplan werken we direct aan het beperken van negatieve effecten van de doorwerking van corona op opgroeien, opvoeden en ontwikkeling van kinderen en jongeren. Voor de langere termijn werken we met het programma Samen voor een stevige basis ook aan verdere versterking van samenwerking met scholen in de sociale basis en daarmee ook het voorkomen van een onnodig (zwaar) beroep op gespecialiseerde hulp vanuit sociaal domein/jeugdhulp en de bewegingen uit de Hervormingsagenda sociaal domein. Het programma Samen voor een stevige basis maakt financieel onderdeel uit van het sociaal herstelplan na(ast) corona en het daarvoor beschikbaar gestelde krediet.

Voor het primair onderwijs versterken we de verbinding van het programma Samen voor een stevige basis met de proeftuin Samenspel in de wijk. Beide zijngericht is op dezelfde beweging en op een samenhangende aanpak van ondersteuning/jeugdhulp in de stadsdelen. Het besluit van de schoolbesturen Primair Onderwijs en het Samenwerkingsverband passend onderwijs Zwolle om ook voor passend onderwijs meer gebiedsgericht samen te gaan werken, vergroot de kansen voor een samenhangende aanpak. Voor het voortgezet onderwijs zetten we de samenwerking voort op basis van de (herijkte) Ontwikkelagenda passend onderwijs en jeugdhulp (deel 2). We werken ook daar aan dezelfde beweging, maar dan op het niveau van de deelnemende scholen.

Vastgestelde mutaties:

Nationaal Programma Onderwijs

Voorgestelde mutaties:

Nationaal Programma Onderwijs