Gemeentefondsuitkeringen
De meeste inkomsten krijgen we uit het gemeentefonds. Dit geld ontvangen we van het rijk. Hoeveel we ontvangen bepaalt voor een belangrijk deel onze financiële ruimte.
Alle gemeenten ontvangen op drie momenten in het jaar informatie over de gemeentefondsuitkeringen: in mei op basis van de Voorjaarsnota, in september op basis van de Miljoenennota en in december, als afronding van het lopende jaar, op basis van de Najaarsnota. Uit het gemeentefonds ontvangen we verschillende uitkeringen: - Algemene uitkering: Dit is de uitkering die elke gemeente ontvangt. Dit geld komt in de algemene middelen van de gemeente.
- Integratie-uitkeringen: Een gemeente ontvangt een integratie-uitkering als het een taak erbij krijgt die niet gedekt is in de algemene uitkering. Meestal gaat de integratie-uitkering geleidelijk over naar de algemene uitkering. De termijn waarop dit gebeurt, staat van tevoren vast.
- Decentralisatie-uitkeringen: Deze uitkeringen lijken op integratie-uitkeringen, maar van tevoren is er géén termijn vastgesteld. Het kan gaan om specifieke uitkeringen. Of budget dat slechts tijdelijk beschikbaar is, of budget dat voor slechts enkele gemeenten is.
We mogen zelf bepalen waaraan we de algemene uitkering en integratie-uitkeringen uitgeven. Dat geldt niet in alle gevallen voor de decentralisatie-uitkeringen. Die bestaan soms uit diverse andere uitkeringen die gekoppeld zijn aan prestatieafspraken. Zwolle ontvangt een aantal decentralisatie-uitkeringen. Sommige decentralisatie-uitkeringen ontvangen we omdat we centrumgemeente zijn. De inkomsten uit het gemeentefonds zijn in 2023 geraamd op € 368 miljoen. Met ingang van 2023 vindt een grote landelijke herverdeling van het gemeentefonds plaats. Zwolle komt hier licht positief uit. Daarnaast is de compensatie voor de tekorten in de jeugdzorg verwerkt in 2023 en verdere jaren op basis van de bedragen uit het Regeerakkoord, waarbij we enige behoedzaamheid hebben ingebouwd in afwachting van de realiseerbaarheid van de landelijke hervormingsmaatregelen in de jeugdzorg. (Conform uitgangspunt bij het coalitieakkoord.)
Voor de jaren 2023 tot en met 2025 ontvangen de gemeenten door hoge accressen relatief veel incidentele middelen, maar vanaf 2026 wordt een forse neerwaartse bijstelling geraamd. In het Regeerakkoord heeft kabinet aangegeven voor de jaren 2022 tot en met 2025 de bestaande normeringssystematiek voor de berekening van het gemeentefonds nog toe te passen. Maar vanaf 2026 heeft het kabinet het accres vastgezet op een fors lager bedrag in afwachting van de invoering van een nieuwe financieringssystematiek voor 2026 en verder. Onderdeel van de nieuwe financieringssystematiek is de mogelijke verruiming van het gemeentelijk belastinggebied. Er is een landelijke begeleider aangesteld om met een contourennota te komen over de mogelijkheden voor de nieuwe financieringssystematiek. De forse daling van het accres in 2026 en de wijziging van de systematiek geeft voor de gemeenten veel onzekerheid voor het structureel meerjaren perspectief. De ontwikkeling van het gemeentefonds is één van de grootste risico’s binnen onze begroting. Dat komt omdat de omvang van het fonds gekoppeld is aan de rijksuitgaven. Stijgen de rijksuitgaven? Dan krijgen gemeenten meer budget uit het gemeentefonds. Als de rijksuitgaven dalen, ontvangen we minder. Daarnaast zijn we afhankelijk van de ontwikkelingen in andere gemeenten, zoals de verdeelsystematiek en de onderbenutting van het btw-compensatiefonds. Voor de jaren 2023 tot en met 2025 is het risico beperkter omdat het volumeaccres voor die jaren is bevroren. Gemeentelijke belastingen
Van inwoners, toeristen en ondernemers ontvangen we OZB, baatbelasting, toeristenbelasting en precariobelasting. Dit geld gaat naar de algemene dekkingsmiddelen. De totaalopbrengst is ongeveer € 50 miljoen. Daarvan komt 98% uit de OZB. In programma 6 staat een toelichting over de parkeerbelastingen. Tarievenbeleid
Het tarievenbeleid staat in de paragraaf lokale heffingen en de tarievennota 2023. In 2023 stijgt het OZB-tarief voor woningen en niet-woningen met 3,65%. Dit is even hoog als het inflatiepercentage. In 2023 blijft de inflatieaanpassing voor precariobelasting terrassen en toeristenbelasting achterwege. De toekomtige ontwikkeling van de precario- en toeristenbelasting wordt meegenomen in opmaat naar de Perspectiefnota. Innen en kwijtschelden van lokale belastingen
GBLT zorgt voor het innen en kwijtschelden van onze OZB, afvalstoffenheffing en rioolbelasting. Basis is en blijft de huidige goede dienstverlening aan de belastingplichtigen en opdrachtgevers. GBLT geeft prioriteit aan kwaliteit die nodig is om het burgers en bedrijven makkelijker te maken de belasting te begrijpen en te betalen. Belangrijk in deze tijd waarin het vertrouwen in de overheid moet worden hersteld. De DVO met Ommen is in 2022 goed verlopen en zal voor 2023 worden voortgezet.
Bij de uitvoering van de WOZ zal de energietransitie invloed krijgen op de waardebepaling. De ontwikkeling naar meer gebruik van geo-informatie, statistische modellen, AI-modellen en machine-learning-taxatiemodellen is ingezet.
Het stelsel van basisadministraties is nog lang niet gereed. De komst van de Samenhangende objectenregistratie (SOR) bundelt de belangen van veel partijen. Onder de noemer ‘Common Ground’ wordt gestreefd naar gezamenlijke standaardoplossingen (processen en systemen) voor de uitvoering van overheidsdiensten, waaronder belastingheffing.
De mogelijkheid van selfservice voor klanten (belastingplichtigen en opdrachtgevers) wordt verder uitgebouwd. In de afgelopen jaren heeft GBLT een start gemaakt met sociaal incasseren en het bieden van een helpende hand aan de klanten met problematische schulden en gaat dit waar mogelijk verder uitbreiden. Om mensen met schulden beter te helpen is de nieuwe Wet vereenvoudiging beslagvrije voet in werking getreden. Om problemen echt aan te pakken vraagt dit om vroegsignalering en samenwerken met andere instanties om burgers een helpende hand te bieden.
Het sociaal incasseren laat lagere invorderbaten zien. Onze burgers betalen daardoor minder aan GBLT als zij een keer te laat zijn met betalen. Woonlastenontwikkeling
De OZB en rioolbelasting stijgt in 2023 met de inflatieaanpassing van 3,65%. De tarieven voor de afvalstoffenheffing stijgen met 8,78% als gevolg van de inflatieaanpassing en het voornemen uit het coalitieakkoord om te komen tot 100% kostendekkendheid van afval. Deze 100% kostendekkendheid wordt ingaande 2023 ingevoerd. Winstuitkeringen
We ontvangen winstuitkeringen (dividenden) omdat we aandelen hebben van de Bank van Nederlandse gemeenten, Enexis, Vitens, Rova, Wadinko. De verwachte opbrengst is € 1,2 miljoen. De toelichting staat in de paragraaf verbonden partijen. Met ingang van 2023 komt het dividend van de Rova weer volledig ten gunste van de algemene middelen. Renteresultaat en financieringsfunctie
In de paragraaf financiering zijn onze financieringsfunctie, geldleningen en rentekosten toegelicht. Het renteresultaat is € 0,5 miljoen nadelig. Het renteresultaat is het saldo van te betalen en te ontvangen rente en interne rentetoerekening aan de diverse investeringen.
In 2022 is de omslagrente over investeringen 0,9% en voor grondexploitaties 1,15%. Als onderdeel van de financieringsfunctie ramen we ook rentelasten en baten van verstrekte geldleningen op dit programma. Het gaat dan onder andere om geld dat woningbouwcorporaties van ons geleend hebben. Deze leningen bouwen we komende jaren verder af. Vennootschapsbelasting
Volgens de wet modernisering vennootschapsbelasting overheidsbedrijven (Vpb) zijn we verplicht om vennootschapsbelasting te betalen over onze ondernemingsactiviteiten. Voor Zwolle gaat het om de grondexploitatie en het slagboom parkeren. De grondverkoop verloopt positief. In de begroting hebben we de vennootschapsbelasting geraamd op € 0,16 miljoen. In de risicoparagraaf nemen we het risico op een eventuele hogere verschuldigde vennootschapsbelasting mee. Post onvoorzien
In het Besluit Begroting en Verantwoording staat dat iedere gemeente een post onvoorzien in haar begroting moet opnemen. De post onvoorzien (incidenteel) ramen wij op € 0,5 miljoen. Dit bedrag is onderdeel van ons weerstandsvermogen. De toelichting staat in de paragraaf weerstandsvermogen en risico's. Concern brede stelposten
We hebben concern brede stelposten begroot. Het gaat om budget dat gedurende het begrotingsjaar op basis van onderbouwde voorstellen ingezet kan worden voor de uitvoering van de begrotingsprogramma’s. - Vanuit het coalitieakkoord is € 500.000 voor gebiedsgerichte aanpak voor 2023 op stelpost geparkeerd, in afwachting van nadere invulling.
- Voor volumegroei in de Wmo- en jeugduitgaven houden we vaanaf 2024 rekening met een jaarlijkse toename van € 1,3 miljoen. Bij het opstellen van de eerstvolgende begroting beoordelen we of het budget wordt toegedeeld aan de Wmo- en/of jeugdbudgetten. De jaarschijf 2023 is in de begroting naar de betreffende programma's toegedeeld.
- Voor de doorwerking van de ingaande 2023 af te sluiten CAO-akkoord wordt een stelpost van € 2,1 miljoen opgenomen. Zodra er een definitief CAO-akkoord
- Op de concernstelpost hebben we diverse uitkeringen uit het gemeentefonds geparkeerd. Het gaat om bijvoorbeeld € 12.000 handhaving energielabel C kantoren, € 47.000 toezicht en handhaving gastouderschap, € 21.000 landelijke structuur interventieteams. Daarnaast is een lastenverlaging geraamd vanwege een onttrekking aan het gemeentefonds van € 69.000 vanwege de maatregelen inzake valpreventie bij ouderen.
- We hebben € 75.000 gereserveerd om beheer- onderhoudslasten bij inbreidingslocaties te kunnen betalen.
Reserve verrekeningen
De algemene verrekeningen met de concernreserves ramen we via het programma algemene dekkingsmiddelen. Specifieke stortingen of onttrekkingen aan reserves voor programma-uitgaven ramen we direct op het betreffende programma. In 2023 is een onttrekking uit de reserve incidentele bestedingen geraamd van € 200.000. Dit bedrag gebruiken we voor informatiebeveiliging en innovatieve ICT-voorzieningen. De raad heeft hierover op 29 juni 2020 besloten.
In 2023 is de incidentele vrijval uit het structurele budget voor de Strategische Investeringsagenda (SIA) van € 815.000 toegevoegd aan het Investeringsfonds voor de strategische investerngen. Strategische Investeringsagenda
In he coalitieakkoord is opgenomen om gefaseerd de structurele budgetruimte voor de Strategische Investeringsagenda met € 2 miljoen te verhogen. Voor 2023 is hiermee een structureel budget van € 1,2 miljoen beschikbaar. Via investeringsbesluiten s hierop inmiddels een beslag gelegd van € 385.000 in 2023. De restant van € 815.000 voegen we toe aan het Investeringsfonds voor strategische investeringen. In de beleidsparagraaf investeringen is een uitgebreide toelichting over de Strategische Investeringsagenda opgenomen. Bestedingsvoorstellen
Als onderdeel van de begroting wordt ter uitvoering van dit doel voorgesteld om in te stemmen met het incidenteel bestedingsvoorstel 87 "Geen indexatie op precario terrassen, toeristenbelasting", incidenteel bestedingsvoorstel 88 "Uitstellen verhoging toeristenbelasting (via stelpost), incidenteel bestedingsvoorstel 89 "Stelpost gebiedsgericht werken", incidenteel bestedingsvoorstel 90 "Concern stelpost Kamperpoort", incidenteel bestedingsvoorstel 91 "Concern stelpost Publiek toegankelijk toilet", incidenteel bestedingsvoorstel 92 "Concern stelpost Gezondheid omgeving CSV'28" en incidenteel bestedingsvoorstel 93 "Concern stelpost Flex Wonen". | 