Weerstandsvermogen en risico's

Tiem BV
De gemeente is 100% eigenaar van de aandelen van de Tiem BV. De gemeente Zwolle staat bij de BNG voor € 15,0 miljoen garant voor alle korte en langlopende geldleningen van de BV. In 2022 wordt op de lange lening € 0,12 miljoen afgelost, waarna het saldo aan vaste geldleningen per 31/12/2022 nog € 3,76 miljoen zal bedragen. De verwachte benutting van de rekening courant faciliteit is circa € 1,8 miljoen; totale schuld bedraagt dan € 5,56 miljoen (in 2021 was dit 5,67 miljoen). Er is sprake van enig risico ingeval de BV niet aan haar verplichtingen kan voldoen. Daar staat echter een zekerheidstelling in de vorm van onderpand van al het onroerend goed van de BV tegenover, met een laatste taxatiewaarde van € 10 miljoen.

Deelnemingen in aandelenkapitaal
De gemeente Zwolle participeert in een aantal, overheid-geliëerde, bedrijven. In de vorm van deelname in het aandelenkapitaal geschiedt dit ultimo 2021 tot een bedrag, onze boekwaarde, van circa € 1,0 mln. Deze aandelen zijn niet vrij verhandelbaar. In het algemeen is de werkelijke waarde van dit aandelenkapitaal op dit moment aanzienlijk hoger. Er zijn geen redenen die doen twijfelen aan een ongestoorde voortgang van betreffende bedrijven. Derhalve is het risico op deze deelnemingen vrijwel nihil.

Verstrekte lening aan veiligheidsregio
Ultimo 2021 was de schuldrest ruim € 3,7 miljoen. Jaarlijks vinden er aflossingen plaats. Uiterlijk 31 december 2022 zal het dan nog uitstaande bedrag worden verrekend met de terugkoop door de gemeente van de kazerne aan de Middelweg.

Overige verstrekte leningen

Verstrekte leningen aan drie woningcorporaties
Verstrekte leningen aan twee woningcorporaties, Delta Wonen en Openbaar Belang. De schuldrest per eind 2022 zal € 9,1 miljoen bedragen (was ultimo 2021 nog € 10,2 mln). Dit bedrag wordt jaarlijks lager vanwege reguliere aflossingen. De lening aan SWZ (restant in 2021 was € 0,4 mln) is in 2022 volledig afgelost. Een eerste analyse van de financiële kengetallen van onze corporaties geeft aan dat zij keurig aan de normen van het WSW voldoen. Onderhavige geldleningen vallen onder de vrijwaring door het Waarborgfonds Sociale Woningbouw (WSW). Dat betekent dat de aflossing door het WSW zal plaatsvinden, indien de corporatie zelf niet meer aan haar verplichtingen kan voldoen. Pas wanneer het WSW in financiële problemen raakt en haar garantievermogen ontoereikend is, zijn gemeenten (samen met het rijk), gehouden naar rato bij te dragen in een achtergestelde renteloze lening aan het WSW. Zie opmerking over het WSW bij de gegarandeerde geldleningen van de corporaties. De beoordeling van de corporaties die hun werkgebied in Zwolle hebben door de Autoriteit Woningbouwcorporaties is positief. Het actuele risico op deze leningen kwalificeren we als verwaarloosbaar. Dit is als pm-post opgenomen.

Verstrekte leningen als economische deelnemingen
Het betreft hier achtergestelde leningen, in het kader van economische deelneming aan bedrijven met een karakter van publieke taak (energie, water, afvalverwijdering). Ultimo 2022 zal het schuldrest van deze leningen circa € 3,4 miljoen bedragen. Het betreft hier ROVA (€ 2,6 mln) en Enexis (€ 0,8 mln.). Een beperkt risico op deze investeringen blijft altijd aanwezig.
Enexis heeft aangegeven dat de energietransitie voor hen tot een grote investeringsopgave en derhalve kapitaalsbehoefte leidt, die door de huidige aandeelhouders niet kan worden ingevuld. Er wordt gesproken over een participatie door het Rijk. Verwacht wordt dat Enexis voor de middellange termijn (huidige reguleringsperiode, tot 2027) aan de vastgestelde ratio's zal blijven voldoen.

Verstrekte leningen bijstand
Als pm risico opgenomen in de matrix. Verstrekte leningen BBZ worden voor 75% gedeclareerd bij het Rijk. Voor het gemeentelijk aandeel wordt een vaste vergoeding ontvangen. Om deze reden wordt voor BBZ leningen geen voorziening getroffen.
Voor leenbijstand en (fraude)vorderingen bijstand wordt een voorziening gevormd berekend op basis van het historisch gemiddeld % oninbaarheid per vorderingssoort. De hoogte van de voorziening wordt jaarlijks geactualiseerd. Het risico is laag want de voorziening is toereikend.

Verstrekte leningen lokale organisaties
Schuldrest zal per ultimo 2022 € 0,65 mln bedragen (ultimo 2021 was dit € 0,82 mln). Dit betreft onder andere een lening aan Odeon (nog € 0,1 mln, terugbetalingsregeling over teveel ontvangen subsidie). Daarnaast zijn leningen verstrekt aan enkele organisaties op het terrein van sport, aan particulieren (voor riolering) en aan scholen (ten behoeve van zonnepanelen). Het risico voor het tijdig ontvangen van rente en aflossing ligt volledig bij onze gemeente. Ons zijn op dit moment geen signalen bekend dat betrokken organisaties en/of particulieren niet aan hun verplichtingen zouden kunnen voldoen. In de matrix is deze post als laag risico opgenomen.

Leningen via stimuleringsfonds volkshuisvesting
De leningen (restant schuld ultimo 2021 € 713.601) die middels het SVN (Stimuleringsfonds Volkshuisvesting Nederland) zijn verstrekt, hebben allen NHG garantie. Mocht het onverhoopt tot een gedwongen verkoop komen, dan kan het SVN een beroep doen op die NHG. Het eigen risico hierbij is 10% voor het SVN. Zij hebben een kapitaalbuffer voor die 10%. Voor onze gemeente is het dus een latent risico.

Overige verstrekte garantieleningen

Garantie leningen aan woningcorporaties
Dit betreft de garantie van leningen aan woningcorporaties en landelijk toegelaten instellingen. Het WSW rapporteerde een schuldrestant van € 812,2 mln. per ultimo 2021 (inclusief de leningen die de gemeente zelf heeft verstrekt ter waarde van € 10,2 mln. en inclusief een bedrag van € 35 mln. aan nog beschikbare opnameruimte op variabele leningen). Het werkelijke saldo was dus € 770 mln.  Deze leningen zijn in eerste instantie gegarandeerd door het Waarborgfonds Sociale Woningbouw (WSW). Ten aanzien hiervan hebben deelnemende gemeenten, samen met het rijk, een achtervangfunctie.
In het verleden was het geborgde deel relatief groot bij de grotere gemeenten. In 2021 zijn nieuwe achtervangovereenkomsten gesloten tussen het WSW en alle Nederlandse gemeenten, waardoor een evenrediger verdeling van het risico over de gemeenten is ontstaan. Al met al blijft het  risico voor ons erg laag is en kan het op pm blijven staan.

Garantie leningen via nationale hypotheek garantie
Er was per ultimo 2021 een schuldrestant van € 596 mln. Ultimo 2020 was dit nog € 737 mln. dus het bedrag is evenals vorig jaar fors afgenomen. Het betreft garanties op hypothecaire leningen aan particulieren in het kader van woningbouw cq. woningverbetering. Het risico op deze categorie leningen is in de risicomatrix als pm-post verwerkt. Het betreft leningen die t/m 2010 via het Waarborgfonds Eigen Woningen (WEW) met Nationale Hypotheek Garantie (NHG) aan inwoners van onze gemeente zijn verstrekt. Het rijk en de gemeenten vervullen ook hier de achtervangfunctie; zij kunnen ieder voor 50% worden aangesproken op financiële tekorten van dit waarborgfonds, voor zover het leningen betreft die t/m 2010 onder deze garantie zijn verstrekt. Voor leningen die in 2011 of later zijn verstrekt staat het rijk volledig garant. Het uitstaande saldo van door Zwolle gegarandeerde leningen zal dus alleen nog afnemen, en dit blijkt snel te gaan.

Overige garanties hypothecaire leningen woningen
Bijna € 3,0 mln. betreft oude garanties t.b.v. particulieren ten aanzien waarvan we het risico zeer gering achten. De stijging van de huizenprijzen in de loop der jaren moet ruim voldoende geweest zijn om, bij (gedwongen) verkoop in voorkomend geval, het schuldrestant van meestal slechts enkele tienduizenden euro’s te dekken. Het schuldrestant van door onze gemeente gegarandeerde geldleningen verstrekt aan particulieren door het Nationaal Restauratiefonds (NRF). Per 31-12-2021 bedroeg het saldo € 228.000. Ook hiervoor geldt dat het risico laag is.

Gemeentegarantie dierenasiel
Het risico ten aanzien van het dierenasiel schatten we op laag in.

Gemeentegarantie st kringloop
Het risico ten aanzien van st Kringloop schatten we op laag in.

Garanties sportsector (exclusief Golfcourse)
Betreft garanties op leningen aan diverse sportverenigingen. Wij beschouwen het risico m.b.t. deze garanties als laag. Wij hebben de jaarrekeningen van diverse verenigingen beoordeeld.

Garantie SWZ tbv verbouw vm Jenapleinschool
Laag risico, de gemeente heeft recht van eerste hypotheek en betaalt aan SWZ huur ten behoeve van aflossing.

Garantie tbv Stadkamer, ivm inrichting
Laag risico, de gemeente heeft tevens een subsidierelatie.